Η καθηγήτρια Αναστασία Αϊλαμάκη γεννήθηκε στην Λευκωσία από μητέρα Κυπρία και πατέρα Κρητικό. Μεγάλωσε διαδοχικά στην Πελοπόννησο και στην Κρήτη. Διέπρεψε στις σπουδές της από μικρή ηλικία. Ως μαθήτρια διακρίθηκε για τις επιδόσεις της στα μαθηματικά όταν της απενεμήθη το χάλκινο μετάλλιο στην εθνική Ολυμπιάδα και στην Βαλκανιάδα υπό την αιγίδα της Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρείας.
Η Αναστασία Αϊλαμάκη σπούδασε Μηχανικός Ηλεκτρονικών Υπολογιστών και Πληροφορικής στην Πολυτεχνική Σχολή του Πανεπιστημίου της Πάτρας από όπου απεφοίτησε το 1990. Στη συνέχεια εργάστηκε ως επιστημονικός συνεργάτης επί πέντε έτη στο Πολυτεχνείο της Κρήτης, στα Χανιά όπου εδίδαξε και συμμετείχε ενεργά σε ευρωπαϊκά ερευνητικά προγράμματα.
Το 1995 η Αναστασία Αϊλαμάκη ακολούθησε μεταπτυχιακές σπουδές, αρχικά στο Πανεπιστήμιο του Rochester και κατόπιν στο Πανεπιστήμιο του Wisconsin-Madison όπου και έκανε διδακτορικό με θέμα «Διαχείριση δεδομένων και αρχιτεκτονική υπολογιστών».
Το 2001, έγινε επίκουρος καθηγήτρια στη Σχολή Πληροφορικής του Πανεπιστημίου Carnegie Mellon, το οποίο κατατάσσεται μεταξύ των τεσσάρων πρώτων πανεπιστημίων παγκοσμίως. Εκεί εργάστηκε επί 8 έτη και προήχθη στη μόνιμη θέση της αναπληρώτριας καθηγήτριας. Έκανε επίσης τα πρώτα σημαντικά βήματα της ακαδημαϊκής της καριέρας αποσπώντας διεθνή αναγνώριση.
Από το 2008 η Αναστασία Αϊλαμάκη κατέχει έδρα τακτικής καθηγήτριας στο EPFL, το Ομοσπονδιακό Πολυτεχνείο της Λωζάννης, ένα από τα πλέον λαμπρά πανεπιστήμια παγκοσμίως. Σήμερα διευθύνει ένα εργαστήριο με 20 ερευνητές. Οι έρευνές της επικεντρώνονται σε τρία συναφή και πολύ σημαντικά θέματα της σύγχρονης Πληροφορικής: την αρχιτεκτονική των υπολογιστών, την διαχείριση δεδομένων και τα συστήματα αποθήκευσης. Οι εργασίες της πολυπληθείς και καινοτόμες, τυγχάνουν διεθνούς αναγνώρισης και την αναδεικνύουν μεταξύ των κορυφαίων ερευνητών στο επιστημονικό της αντικείμενο.
Η κυρία Αϊλαμάκη έχει διευθύνει πάνω από είκοσι διδακτορικές διατριβές. Οι φοιτητές της που έχουν αποφοιτήσει με το διδακτορικό τους σήμερα κατέχουν περίοπτες θέσεις σε ακαδημαϊκά ιδρύματα και εταιρίες σε όλο τον κόσμο. Οι έρευνες της έχουν χρηματοδοτηθεί από διεθνείς οργανισμούς και επιχειρήσεις. Ενδεικτικά αναφέρω το περίφημο και σημαντικό European Young Investigator Αward του Ευρωπαϊκού Ιδρύματος Επιστημονικής Έρευνας.
Τα ερευνητικά αποτελέσματα της βραβευθείσας βρίσκουν εφαρμογή στην διαχείριση δεδομένων που είναι καθοριστική για την ανάπτυξη έξυπνων υπηρεσιών και συστημάτων. Για την εκμετάλλευση τους, η κυρία Αϊλαμάκη ίδρυσε στην Λωζάννη την νεοφυή εταιρεία RAW Labs SA η οποία αναπτύσσει καινοτόμα εργαλεία για την αποτελεσματική ανάλυση και εξόρυξη δεδομένων.
Ιδιαίτερα, οι εργασίες της βραβευθείσας εφαρμόζονται επιτυχώς σε ιατρικές εφαρμογές και στην ανάλυση επιστημονικών δεδομένων.
Θα αναφέρω την εφαρμογή των εργασιών της σε βάσεις δεδομένων από βιολόγους για να επιτύχουν θεαματική αύξηση των δυνατοτήτων εξομοίωσης νευρωνικών συστημάτων από 10000 σε εκατοντάδες εκατομμύρια νευρώνες στα πλαίσια του περίφημου Human Brain Project. Στα πλαίσια του ίδιου προγράμματος, το σύστημα της κυρίας Αϊλαμάκη για αναζήτηση και ανάλυση δεδομένων, χρησιμοποιήθηκε από το Πανεπιστήμιο του Tel Aviv σε δεδομένα ασθενών από ένα μεγάλο Νοσοκομείο αυτής της πόλης για την ανακάλυψη 5 νέων παραλλαγών Alzheimer’s.
Επίσης, οι επιστημονικές εφαρμογές των εργασιών της βραβευθείσας είναι πολλαπλές και αποτελούν αντικείμενο διεθνούς συνεργασίας. Θα αναφέρω μόνο δύο: την σημαντική βελτίωση των επιδόσεων προγραμμάτων εξομοίωσης σεισμών στο Carnegie Mellon QUAKE group, και την χρήση αλγορίθμων αναδιοργάνωσης δεδομένων από το SLOAN Digital Sky Survey για αστρονόμους από το Hopkins University και το Pittsburgh Supercomputing Center.
Περαιτέρω εφαρμογές αναπτύσσονται από την νεοφυή εταιρεία RAW Labs SA που επικεντρώνεται σε χρηματιστηριακές και δημόσιες υπηρεσίες όπως την χρήση συστημάτων αναζήτησης πληροφοριών από το ελβετικό κοινό σε κρατικές και τραπεζικές βάσεις δεδομένων.
Συνοψίζοντας, η συμβολή της κυρίας Αϊλαμάκη στην Επιστήμη και Τεχνολογία των υπολογιστών είναι ουσιαστική, πολύπλευρη και καινοτόμος. Την καταξιώνει ως εξέχουσα προσωπικότητα της σημαντικής Κυπριακής και Ελληνικής διασποράς που διαπρέπει στο διεθνές επιστημονικό στερέωμα. Γι’ αυτό τον λόγο η Κριτική Επιτροπή του Βραβείου Νέμιτσα 2018 στην Πληροφορική της οποίας είχα την τιμή να προεδρεύσω, προέκρινε ομόφωνα την βράβευσή της.
